موانع و مشکلات تربیت کودکان- بخش اول

نسرین حبیبی
1402/08/291

اختلاف نظرهای فراوانی در باره معنای اصطلاحی تربیت وجود دارد، اما از آنجا که مقصد و هدف والای انسان در دین اسلام، رسیدن به کمال مطلق است، تعریف تربیت نیز چنین خواهد بود: رفع موانع و ایجاد مقتضیات، برای آنکه استعدادهای انسان در جهت کمال مطلق شکوفا شود (امینی، ۱۳۷۲، ص۲۴).

امروزه یکی از دغدغه های خانواده ها، موفقیت در امر تربیت دینی فرزندان خود است.آسیب شناسی تربیت دینی، به معنای بررسی واقع بینانه موانع و آسیب ها در امر تربیت دینی و ارائه راهکارهای مقابله با آن، یکی از ضرورت های انکارناپذیر زمان حال ما است. به طور طبیعی منظور از موانع و آسیب ها، آن دسته عوامل مهم و مؤثری است که در روند تربیت دینی اختلال ایجاد می کند و تحقق آن را مشکل و یا ناممکن می سازد. اینک به برخی از مهم ترین موانع و آسیب ها اشاره می کنیم!

۱. آسیب های وراثتی

برخی آسیب های تربیت دینی و اخلاقی فرزندان در وراثت ریشه دارند، بدین معنا که عامل وراثتی و نتیجه ازدواجهای نامناسب و غیرموفق، زمینه و بسترهای نامساعدی را برای تربیت دینی و اخلاقی نسل های بعدی فراهم می سازد. اسلام برای پیشگیری از این مسئله تعالیم و راهکارهای لازم را به پیروان خود ارائه کرده و بدین وسیله از وراثتهای نامطلوب و به دنیا آمدن فرزندان منحرف و معیوب به لحاظ وراثتی جلوگیری کرده است.

۲. آسیب های ناشی از تغذیه

امروزه تأثیر غذا بر رفتار و تربیت دینی فرزندان، امری انکارناپذیر است. روایاتی که از آثار زیانبار «لقمه حرام» سخن می گوید ناظر بر همین حقیقت است. امام صادق(ع) درباره تأثیر درآمدهای حرام می فرماید: درآمد حرام در نسل و فرزندان آدمی ظاهر می شود. (وسایل الشیعه ج۱۲، ص۵۳)

۳. آسیب های ناشی از مربیان

پاره ای از آسیب ها از ناحیه والدین و دیگر مربیان تربیتی، متوجه تربیت دینی و اخلاقی فرزندان می شود که برخی از آنها عبارتند از:

- سهل انگاری خانواده ها در امر تربیت دینی فرزندان

- شخصیت رفتاری والدین در ارائه الگوی عملی رفتار دینی به فرزندان

- دوگانگی و تضاد در رفتار والدین

- عدم نظارت دقیق و مراقبت نکردن بر روند فعالیت های فرزندان

۴. روشهای آسیب زا

برخی آسیب های تربیتی دینی ریشه در روشهای تربیتی دارند که مهم ترین آنها عبارتند از:

- نازپروردگی و تنعم در اثر افراط در محبت و نوازشهای بی حساب.

امام کاظم(ع) می فرماید: شایسته است که طفل در کودکی با سختی و مشکلات اجتناب ناپذیر حیات روبه رو شود تا در بزرگسالی، بردبار و صبور باشد. (وسایل الشیعه، ج۵، ص۱۲۶) همچنین امام باقر(ع) می فرماید: بدترین پدران کسی است که در نیکی به فرزند زیاده روی کند.(تاریخ یعقوبی، ج۳، ص۵۳)

- رفتارهای تحقیرآمیز با فرزندان

- اجبار و اکراه توأم با برخوردهای تحکم آمیز و امر و نهی های لجاجت برانگیز.

- خشونت و سخت گیری های بیجا

- تبعیض و بی عدالتی در رفتارها

دیدگاه کاربران

آخرین مقالات